න්‍යෂ්ටික බලශක්ති වැඩසටහනක් සංවර්ධනය කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව කටයුතු කරමින් සිටින අතර, ඒ සඳහා අවශ්‍ය න්‍යෂ්ටික යටිතල පහසුකම් ස්ථාපිත කිරීමේදී සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් ලබා ඇති බව ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති නියෝජිතායතනයේ (IAEA) සමාලෝචන දූත මෙහෙවරක් පවසයි.
ශ්‍රී ලංකා රජයේ ඉල්ලීමකට අනුව, 2025 ජූලි මස 14 සිට 18 දක්වා කාලය තුළ මෙම අනුපූරක ඒකාබද්ධ න්‍යෂ්ටික යටිතල පහසුකම් සමාලෝචන (INIR) දූත මෙහෙවර සිදු කරන ලදී.
2022 වසරේදී සිදු කරන ලද INIR දූත මෙහෙවරේ නිර්දේශ සහ යෝජනා පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාව යහපත් ප්‍රගතියක් ලබා ඇති බව INIR කණ්ඩායම නිගමනය කළේය.
ශ්‍රී ලංකාව දැනටමත් න්‍යෂ්ටික බලාගාරය සඳහා සුදුසු ස්ථාන පහක් හඳුනාගෙන ඇති අතර, න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලිය අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා කළමනාකරණ ව්‍යුහයක් ස්ථාපිත කර ඇත. තවද, පුළුල් න්‍යෂ්ටික නීතියක් කෙටුම්පත් කර ඇති අතර, 2025-2044 කාලය සඳහා වන වත්මන් දිගුකාලීන බලශක්ති සැලසුම්වලට න්‍යෂ්ටික බලය ඇතුළත් කර ඇත.
IAEA හි න්‍යෂ්ටික යටිතල පහසුකම් සංවර්ධන අංශයේ දූත මෙහෙවර කණ්ඩායම් නායක ජෝන් හැඩාඩ් මහතා ප්‍රකාශ කළේ, “2022 ප්‍රධාන INIR දූත මෙහෙවරේ නිර්දේශ සහ යෝජනා ක්‍රියාත්මක කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව ක්‍රියාශීලීව කටයුතු කරනවා. මෙය න්‍යෂ්ටික බලශක්ති වැඩසටහන සම්බන්ධයෙන් අවශ්‍ය අධ්‍යයන සිදු කිරීමට සහ දැනුවත් තීරණයක් ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවේ ඇති කැපවීම පෙන්නුම් කරනවා” යනුවෙනි.
2010 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාව රට තුළ න්‍යෂ්ටික බලශක්ති වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අධ්‍යයන ආරම්භ කිරීමට අනුමැතිය ලබා දුන්නේය. 2024 දී රජය න්‍යෂ්ටික බලශක්ති වැඩසටහනක් සලකා බැලීම සඳහා “වැඩිදුර ක්‍රියාමාර්ග” ගැනීමට තීරණය කළ බව IAEA සඳහන් කළේය.
2025-2044 සඳහා වන බලශක්ති උත්පාදන සැලැස්මට න්‍යෂ්ටික බලය බලශක්ති ප්‍රභවයක් ලෙස ඇතුළත් කර ඇත.
කෙසේ වෙතත්, මෙම සැලැස්මට අනුව, මෙගාවොට් 600 ට වැඩි න්‍යෂ්ටික බලශක්ති ඒකකයක් ශ්‍රී ලංකා ජාලයට සම්බන්ධ කිරීම තාක්ෂණික වශයෙන් අභියෝගාත්මක වනු ඇත. ඊට හේතුව වන්නේ ජාලයේ තත්ත්වය, අපේක්ෂිත ඉල්ලුමේ වර්ධනය සහ විචල්‍ය පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් විසින් ආධිපත්‍යය දරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන උත්පාදන මිශ්‍රණයයි.
කළමනාකරණය, මානව සම්පත් සංවර්ධනය, පාර්ශවකරුවන්ගේ සම්බන්ධීකරණය, විකිරණශීලී අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණය සහ කාර්මික සම්බන්ධීකරණය වැනි යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයේ විවිධ ක්ෂේත්‍රවල උපාය මාර්ග සහ අධ්‍යයන අවසන් කිරීම සම්බන්ධයෙන් තවදුරටත් කටයුතු අවශ්‍ය බව කණ්ඩායම පැවසීය.
2024 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් වාර්තා කළේ වාණිජ න්‍යෂ්ටික බලාගාරයක් ඉදිකිරීම සඳහා යෝජනා හයක් ලැබී ඇති බවයි.